آیات صفت وجهآیات صفت وجه به آیات بیانگر صفت وجه برای خدا اطلاق می‌شود. ۱ - تعریف"آیات صفت وجه" به آیاتی اشاره دارد که وصف وجه را به خداوند نسبت داده و مقصود از آن "ذات خداوند" یا "خشنودی خداوند" و مانند آن است. ۲ - واژه وجه در قرآنواژه "وجه" در قرآن در معانی متعددی به کار رفته است: ۱. صورت (عضو بدن): ؛ ۲. اول و ابتدای زمان : ؛ ۳. ثواب و خشنودی: ؛ ۴. طرف و جهت: ؛ ۵. دوستی و محبت : ؛ ۶. ذات و عین: . ۳ - اقسام آیات وجهدر بسیاری از آیات قرآن "وجه" به خدا نسبت داده شده است که این آیات دو قسمند: ۳.۱ - ایات نسبت دهنده وجه به ذات خداوندآیاتی که "وجه" را به خداوند نسبت داده‌اند و منظور آن‌ها ذات پروردگار است؛ مانند: ۱) آیه ۲۶ و ۲۷ سوره الرحمن : (کل من علیها فان ویبقی وجه ربک ذو الجلال والاکرام)؛ "هر چه بر [۱۶] است فانی شونده است و ذات باشکوه و ارجمند پروردگارت باقی خواهد ماند". ۲) آیه ۸۸ سوره قصص : (… کل شیء هالک الا وجهه…)؛ " جز ذات او همه چیز نابودشونده است". در جوامع الجامع ، مجمع البیان ، کشاف ، تفسیر بیضاوی و… مراد از "وجه" در هر دو آیه را "ذات خداوند" دانسته‌اند. ۳.۲ - آیات نسبت دهنده وجه به صفات خداوندآیاتی که "وجه" را به خدا نسبت داده‌اند؛ ولی منظور رحمت، ثواب و خشنودی خداوند است؛ مانند: ۱) آیه ۲۲ سوره رعد : (والذین صبروا ابتغاء وجه ربهم…)؛ "و کسانی که برای طلب خشنودی پروردگارشان شکیبایی کردند". ۲) آیه ۹ سوره انسان : (انما نطعمکم لوجه الله…)؛ "ما برای خشنودی خداست که به شما می‌خورانیم". ۳) آیه ۵۲ سوره انعام : (ولا تطرد الذین یدعون ربهم بالغداة والعشی یریدون وجهه…)؛ "و کسانی را که پروردگار خود را بامدادان و شامگاهان می‌خوانند در حالی که خشنودی او را می‌خواهند مران". ۴ - اعتقاد مشبههمشبهه با استناد به ظواهر برخی آیات مذکور مثل آیه ۱۱۵ سوره بقره (… فاینما تولوا فثم وجه الله…)؛ گفته‌اند خداوند تبارک و تعالی نیز همانند انسان صورت دارد. بطلان این اعتقاد ، واضح است؛ زیرا "وجه" در برخی از آیات به معنای "ذات" و در آیه ۱۱۵ سوره بقره به معنای "جهت و طرف" است؛ نه صورت خداوند. ۵ - پانویس۶ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته ازمقاله «آیات صفت وجه». |